Sıfır Atık Yönetim Sistemi doğrultusunda yapılan tanıma göre sıfır atık, “İsrafın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesini, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını” kapsayan bir atık yönetim felsefesi.

Bu yaklaşım sayesinde:

• Atık miktarı azalıp geri dönüşüm oranı artar.
• Çevresel felaket riski azalır.
• Ekonomi için katma değer yaratılır.
• Üretim maliyetleri azalır.
• Bu yaklaşımı benimseyen markaların prestiji artar.

Sıfır Atık İçin Neler Yapılabilir?

İklim kriziyle mücadelede bilinçli bir tüketim veya sıfır atıksız bir yaşama geçiş artık elzem hale geldi. Kısaca bu çabaya bir var olma mücadelesi de diyebiliriz.

Sıfır atık uygulamalarında temel amaç, dünya üzerindeki her şeyin dengesini ve düzenini bozmadan bütüncül iyiliğini korumak. Bu amaç doğrultusunda sade ve kendi kendine yetebilen bir yaşam vaadine ne dersiniz?

Mesela kıyafet dolabınıza bakın. Çoğu kıyafeti ya bir kere giymiş ya da hiç giymemişsinizdir. Bir davet ya da iş görüşmesi olursa diye aldığınız parçaları düşünün. Şimdi de gidip çöp kutunuza bakın. Bakın bakalım, neler var içinde?

Ne demiş atalarımız “Azı karar çoğu zarar”. Evlerimizdeki her fazlalık hayatımızı kolaylaştırmanın aksine zorlaştırıyor fark etmesek de.

Türkiye’de katı atıkların yılda 32 milyon tona ulaştığını görüyoruz. Oysa yılda 31 milyon ton atık ile yıllık 13 milyar TL katma değer kazanabiliriz. Bu sayede 69 milyon metreküp daha az su kullanılması ve 20 milyar kwh daha düşük enerji kullanımı da cabası! Bu mücadeleye nereden başlayacağını bilmeyenleri buraya alalım ve haydi başlayalım.

Peki Ne Yapabilirsiniz?

Hazırsanız, Sıfır Atıksız Yaşam tarifini veriyoruz.

• Öncelikle tüketim alışkanlıklarınızı tekrar gözden geçirmekle başlayabilirsiniz. Aslında alışveriş yaparken dünyadaki diğer canlılara karşı olan sorumluluklarımızı tekrar düşünmemiz gerekiyor. Bu yüzden doğa dostu tercihler yapmalısınız. Alacaklarınız yerel üreticilerden tedarik edilmiş ve etik şartlarda üretilmiş olmalı.
• Çocukların erken yaşta sıfır atık bilincine erişmesi çok önemli. Örneğin, bu kapsamda okullarda 1946 yılından itibaren kutlanan Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası kapsamında etkinlikler planlanmasına özen gösterilmeli.
• Paketlenmiş ürünleri tercih etmemelisiniz. Yerel üreticilerden alacağınız paketsiz ürünlerle hem ambalaj atığını önlemiş olursunuz hem de çiftçileri destekleyerek yerel ekonomiye katkıda bulunursunuz. Aynı zamanda o insanlarla da bir bağ kurmuş olursunuz.
• Tek kullanımlık plastik pipet ve bardak gibi nesneleri kullanmayı reddedin. Tekrar kullanılabilir ürünlere yapacağınız bir yatırım bile dünya ekosistemini ve uzun vadede ev ekonominizi koruyacak.

Sıfır Atık Hiyerarşi Piramidi

Sıfır atık yaşamını hayata geçirmenin yolu 5R kuralından geçiyor:

• Refuse (reddet): Sıfır atık piramidindeki ilk ve en önemli hareket. Etrafımız tüketimi destekleyen onca reklamla çevreliyken bunu yapmak gerçekten zor ama dünyanın geleceği için harekete geçmek zorundayız. Atık oluşturmayı engellemek de en önemlisi. İthal ve etik şartlarda üretilmemiş ürünleri kullanmayı reddedin.

• Reduce (Azalt): “Acaba almasam olur mu?” sorusunu sormak size bu konuda çok yardımcı olacak. 

• Reuse (Yeniden Kullan): Al, kullan ve at yaklaşımına son! Tüketiciler olarak önceliğimiz her zaman çöpe gönderilen atığı azaltmak olmalı. 2020 TÜİK istatistiklerine göre Türkiye’deki atık miktarı 104,8 milyon ton olarak hesaplandı ve bunun sadece 49,1 milyon tonu atık işleme tesislerinde işlendi. Yani geri dönüşüm de aslında tam olarak arzu ettiğimiz durum değil. Bir ürünü tekrar kullanmak, değer süresini uzatmak anlamına geliyor. Ürünü birden fazla görevde kullanarak işlevselliğini artırmak önem kazanıyor. Üstelik tamamen sizin yaratıcılığınıza bağlı!

• Rot (Kompost Yap): Kompost dediğimiz şey temel olarak evimizden çıkan organik atıkların toprağın dengesini korur ve bitkiler için daha verimli olmasını sağlar. Eğer bahçeniz varsa gönül rahatlığıyla bu yöntem sayesinde bütçenizi koruyabilirsiniz. “Büyük bahçem, balkonum yok” demek bir kaçış olmasın çünkü her yaşam tarzına uygun bir kompost türü var: Solucan, bokaşi, soğuk ve sıcak kompost… Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için Buğday Derneği’nin Kompost Rehberi’ni incelemenizi öneririz.

• Recycle (Geri Dönüşüm): Enerji ve kaynak kullanımından dolayı en az istenen durum. Kendin Yap (DIY) projelerini duymuş muydunuz? Bu yaşam biçiminde aynı zamanda kendi ürününüzü yapmayı öğreniyorsunuz. “Acaba kendim yapabilir miyim?” sorusunu kendinize sormalısınız. İçine ne kattığınızı bilerek huzurla bir ürünü tüketebilirsiniz. Hem de türetici bir vatandaş olursunuz. Artık tam anlamıyla özgür bir bireysiniz. Tek gerekli malzeme biraz yaratıcılık!

Eğer aklınıza bir hafta sonu aktivitesi gelmediyse ve anlattıklarımıza bir an önce başlamak istiyorsanız, atık ahşap malzemelerle ilgili projeler için fikir alabilirsiniz. Peki işletmelerde durum ne? Sıfır atık uygulamalarını hayata geçirmek için Sıfır Atık Belgesi nasıl alınabilir?

Sıfır Atık Belgesi Nasıl Alınır?

Sıfır atık belgesini almak için Sıfır Atık Bilgi Sistemi’nde başvuru oluşturmalısınız. Sonrasında Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan belgeyi temin etmeniz mümkün.

Sıfır Atık Sistemi Kurulum Adımları

Belediyeler ve okullar için küçük farklılıklar olsa da sıfır atık sistemi kuruluşu temelde dört adımda gerçekleşiyor.

1-Sıfır Atık Ekibinin Oluşturulması: Seçilen kişiler sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasını, geliştirilmesini, iyileştirilmesini ve verimli bir şekilde uygulanmasını sağlar.

2-Toplama Altyapısının Oluşturulması: İkili toplama sistemi kapsamında geri kazanılabilir atıklar için mavi, diğer atıklar için gri konteyner kullanılır. Ayrıca birinci sınıf atık getirme merkezleri kurulur, cam kumbaraları ve mobil atık getirme merkezleri yerleştirilir.

3-Atık Toplama Faaliyetlerinin Yürütülmesi: Konutlar, iş yerleri vb. yerlerden ikili toplama sistemi kapsamında atıkların toplanması, gerekli ekipmanın temini ve toplanan atıkların geri dönüşüm tesislerine aktarılması işlemleri bu aşamada yer alır.

4-Tesis İhtiyacı: Geri kazanılabilir atıkların düzenli depolama tesislerine gönderilmesi önlenir.

Sıfır atık belgesi; temel, gümüş, altın ve platin olmak üzere dört seviyede düzenlenir. Sıfır atık yönetim sistemini kurmakla yükümlü yerleşkeler ile mahalli idareler ilk aşamada temel seviyede sıfır atık belgesi almakla yükümlüdür. Ancak hem sıfır atık işlemlerini yürütmek hem de faaliyetleri buna göre tekrar organize etmek profesyonel destek almadan pek mümkün değil. Neyse ki, sektörün en iyisi Evreka size sıfır atık danışmanlığı vermek ve operasyonlarınızı yürütmek için yanınızda! Peki, Evreka’nın sıfır atık projeleri neler?

Evreka Sıfır Atık İçin Biçilmiş Kaftan

Evreka’nın verimli bir atık yönetimi için sunduğu çevre dostu çözümlerle her zaman bir adım öndesiniz!

Atık toplama aşamasında kullanılabilecek Varlık Yönetimi ve Evreka Sensör sayesinde konteynerlerin durumunu öğreniyor, envanterinizi daha optimize bir şekilde kontrol edebiliyorsunuz.

Operasyon Yönetimi ile atık toplama işleminin tüm aşamalarını kolayca izleyebiliyorsunuz. Tesis Yönetimi, envanteri yönetmenize ve geri kazanım aşamasındaki operasyonları kontrol etmenize imkan sağlıyor. 

Kısacası atık yönetimi ve toplama aşamasından geri kazanıma kadar sunduğumuz detaylı çözümlerle Evreka sıfır atık sistemiyle hep bir adım öndesiniz. Evreka’nın son teknoloji atık yönetimi çözümleriyle ilgili daha fazla bilgi almak için bir demo talep etmeyi unutmayın!

Sıfır Atıksız Bir Gün Dileğiyle,