Waste & material traceability solution for sustainable facilities
İnsanlık, son dönemde tarih boyunca görülmemiş ölçüde önemli bir teknolojik atılım gerçekleştirdi. Artık bir günümüz öncekiyle aynı değil. Önceleri, hızlı gelişimin yarattığı korku kendine bilim kurgu ve distopik gerilim türü eserlerde yer buluyordu. Endüstri 4.0’ın hayatımıza girişi, bu korkunun yerini hıza adaptasyon endişesinin almasına alan açtı. Artık, önümüzde açılan yeni pencereler bizi heyecanlandırıyor ve hayatın her alanını yeniden gözden geçiriyoruz. Bu yeni bakış açısına dijital çağın ve artan teknolojik ürün kullanımının çoğu zaman göz ardı edilen bir yanı da dahil: Elektronik atık yönetimi.
Süregelen pek çok sosyal eşitsizliğe rağmen elektronik ürünlerin kullanımı çılgın bir hızla artmaya devam ediyor. Pandemi ile birlikte başlayan uzaktan çalışma ve eğitim modelleri de özellikle telefon, tablet, kamera ve bilgisayar gibi ürünlere olan talebi arşa çıkarmış durumda. Öyle ki, Birleşmiş Milletler’in Küresel E-Atık İzleme Raporu’na göre 2019’da 53.6 metrik ton elektronik atık üretilirken, bu oran 2020 sonunda 74 milyon metrik tona çıktı. Peki bu ürünler bozulduğunda ya da ömrünü tamamladığında ne yapıyorsunuz, hiç düşündünüz mü?
Ne yazık ki, kronikleşen elektronik atık sorunu çözmek için yapılanlar yeterli değil. Çoğu insan bu atıkların ayrı bir biçimde depolanıp geri dönüştürülmesi gerektiğini ve aksi takdirde sağlığımızın riske girdiğini bilmiyor. Elektronik atık geri dönüşüm oranlarına baktığımızda her yıl artsa da global çapta %10’lardaki bir seviyenin üstüne çıkamadığını, Türkiye’de ise %5 olduğunu görüyoruz. Gelin, başa dönüp elektronik atıklarla ilgili temel bilgileri gözden geçirelim ve bir çözüm arayalım.
Elektronik atık ya da e-atık; ömrünü tamamlayan ya da çeşitli sebeplerle kullanmak istemediğimiz tüm elektronik eşyaları ifade ediyor. Dolayısıyla e-atık örnekleri hayli geniş bir ürün yelpazesini kapsıyor.
Bu gruba cep telefonu ve otomat da dahil olabilir, bir ampul veya beyaz eşya da. En büyük hatta tek belirleyici kriter ürünlerin alternatif akımla 1000 Volt’u, doğru akımla da 1500 Volt’u geçmeyecek kullanımlar için dizayn edilmesi.
Yasal düzlemde Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya (AEEE) adını alan e-atıkların sıkı bir biçimde kontrol edilmesi gerekiyor. Sadece atık sorununu büyük bir hızla artırmakla kalmayan bu atıklar, kendine has sağlık riskleri ve çevre sorunlarına da yol açıyor.
Dünyadaki elektronik atıkların değerlendirilmesi neden önemlidir? Barındırdıkları metaller ve içerikler son derece kıymetli ama aynı zamanda zararlı olduğu için! Teknolojik atıkların çevreye verdiği zararlar dışında sağlık ve güvenlik -hatta veri güvenliği- riskleri de var. Elektronik atıkların içerdiği ağır metaller ve toksik maddelerden bazıları şöyle:
Bu maddeler genellikle kanserojen olduğu gibi, merkezi sinir sisteminden bağışıklık ve üreme sistemine kadar pek çok konuda sağlığımızı tehlikeye atıyor. İçinde pek çok kişisel veri barındıran tablet, telefon ve bilgisayar gibi cihazları öylece atmanın da apayrı güvenlik riskleri var!
Özetle, adeta bir parçamıza dönüşen bu aletlerin kullanım ömrü dolduğunda dikkatli bir şekilde bertaraf edilmesi ya da geri dönüştürülmesi çok önemli. Bu atıkların takibi ve geri dönüşümü için dünyada Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) ilkesi ışığında hareket ediliyor. Türkiye’de de durum -en azından yasal boyutta- çok farklı değil. İçerdiği kıymetli metallari değerlendirerek elektronik atıklardan altın üretimi yapan tesisler bile var!
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği (AEEE), elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminden bertarafına ve geri dönüşüm süreçlerine kadar geçen süreçteki hukuki ve teknik esasları belirliyor. Böylece “Elektronik atıklar nasıl geri dönüştürülür?” sorusu da tatmin edici bir cevap buluyor. Geri dönüşüm aşamasında toksik maddelerin ve kıymetli metallerin kimseye zarar vermeden ayrıştırılması ve işin bir standarda kavuşması isteniyor. AEEE Yönetmeliği temel amaçları ise:
Yönetmelik bakanlıktan dağıtıcılara kadar herkesin sorumluluklarını belirliyor.
Elektronik atık toplama noktaları konusunda asıl sorumluluk belediyelere ve vatandaşlara düşüyor. Bunun için:
Öte yandan, elektronik atık yönetimi ve geri dönüşümü konusundaki sorumluluk ise çoğunlukla üreticilere düşüyor. Global ölçekte hız kazanan döngüsel ekonomi çalışmaları, kronikleşmeye başlayan AEEE sorunu için de etkili bir çözüm.
Sorun şu ki, firmalar bu yeni geri dönüşüm düzenine geçiş ve sosyal sorumluluk üstlenme konusunda zorluk yaşıyor. Uzman desteğine ihtiyaç duyan firmaların yardımına elektronik atık geri dönüşüm firmaları ya da sosyal girişimler koşuyor. Öte yandan, onların da büyüyen sorunlarla başa çıkmak için teknolojik desteğe ihtiyacı var. Neyse ki, Evreka’nın başarısını global ölçekte de gösteren sürdürülebilir atık yönetimi çözümleri var!
Singapur, elektronik atık yönetimi için önemli adımlar atan ve mikro detaylara kadar inen bir aksiyon planı düzenleyen ülkelerden biri. Bu yüzden, elektronik atıkların potansiyel tehlikelerini bilen ve bu konuya yoğunlaşarak özel çözümler geliştiren Evreka’nın oradaki başarısı bir tesadüf değil! 2021’in yaz aylarından itibaren Singapur’daki çözüm ortağımız ALBA ile birlikte tüm elektronik atık toplama operasyonlarından sorumluyuz.
Uçtan uca, entegre ve sürdürülebilir çözümlerimizle hem maliyet, zaman ve enerji tasarrufu sağlıyoruz hem de ALBA’nın çeşitli müşterilerine özel geri dönüşüm çözümlerinin takibini ve raporlamasını kolaylaştırıyoruz. Bu sayede Singapur’un elektronik atıkları sorunsuzca toplanıyor, ayrıştırılıyor ve geri dönüşüme gidiyor. Sırada aynı başarıyı Türkiye’de yakalamak var!
Evreka, sürdürülebilir kalkınma ve daha iyi bir gelecek için atık yönetiminin önemini kavrayan bir şirket. Üstelik dijital atık yönetimi çözümleri sunmakla yetinmiyor. Yapılan işi daha büyük bir idealin önemli bir parçası olarak görerek sosyal farkındalığı da artırmaya çalışıyor. Hepsi bir arada çözümler sayesinde daha az enerji, zaman ve maliyetle daha verimli hale gelen operasyonlar optimize ediliyor.
Bu bağlamda, elektronik atıklar da globalde ve Türkiye’deki en önemli konulardan biri. İnsan sağlığına ve çevreye zarar vermeyen operasyonlar ise ekonomiye büyük bir değer kazandırmak en önemli amaç. Peki Evreka ile bu konularda ne yapabilirsiniz? Sıra, elektronik atık geri dönüşüm tesisi kurmak ya da büyütmek için operasyonlarınızı destekleyecek Evreka çözümlerine göz atmaya geldi!
Atık yönetimi geri dönüşüm merkezi için entegre ama aynı zamanda özelleştirilebilen sistemler hayati önem taşıyor. Mevzuata uyarken rekabet ortamına ve farklı müşteri ihtiyaçlarına ayak uydurmak için Evreka’nın hepsi bir arada çözümleri birebir. Böylece:
Atık Toplama Tesisi Yönetimi ise Konteyner Yönetimi, Filo Yönetimi ve Müşteri ve Vatandaş Yönetimi gibi çözümlerin en önemli ve tamamlayıcı parçası. Entegre bir çözüm sayesinde atık yönetimi tesislerinde:
Siz de dijital çağın en büyük sorunlarından elektronik atıklarla baş etmek için Evreka’nın hepsi bir arada çözümlerinden faydalanabilirsiniz. Daha detaylı bilgiler ve uzmanlarla görüşmek için şimdi bize ulaşın!
